Konpostatzerakoan eragina duten faktoreak

• Konpostatzeko materialaren neurria: hobe da 1 eta 5 cm arteko zatitxoak izatea

• Karbono eta Nitrogenoaren (C:N) arteko erlazioa

• Aireztapena

• Hezetasuna: %40 eta %60 artean

• Tenperatura: 35ºC eta 65ºC artean

Konpostatzeko materialaren neurria

• Neurririk egokiena 1 eta 5 cm artekoa da.
• Hondakinen artean ‘zati handi’ ugari baldin bada, usteltze prozesua motelduko du. Horrelakoetan, hobe da zati ttikiagotan puskatzea.
• Hasiera-hasieratik hondakinak ongi zatituz gero, degradazio eta deskonposizio prozesua erraztuko da, hain zuzen ere, mikroorganismoek erasotzeko ukigune gehiago izanen dutelako.
• Hondakin zatiak sobera xeheak baldin badira, multzoa trinkotu eginen da, eta ondorioz, urak eta aireak kanpoaldearekin duten interakzioa trabatuko da. Garrantzitsuena hondaki-zati handiak eta ttikiak proportzio beretsuak parekatzea da, oxigenatzeko tarte nahikoa izateko (adibidez, belarra eta adar zatiak nahastea).

Karbono-Nitrogeno arteko erlazioa

• Nitrogeno kopuru handiko hondakinak: Hegaztien gorotza, belarra, kafearen hondarrak, fruta eta barazki hondarrak.
• Karbono eta nitrogeno kopuru parekatua duten hondakinak: Fruta-arbolen hostoak eta zuhaixkatxoen adarrak, osinak, ganaduen gorotzak, adar xeheak.
• Karbono kopuru handiko hondakinak: Adar handiak, zerrautsa, papera/kartoia, egur txirbila, azalak, lastoa, pinu hostoak, haritz eta pago hostoak.

Oharra:

Nitrogeno ugari duten hondakinek usteltze prozesua azkartzen duten arren, lurbeltz gutti sortzen dute. Karbono ugari duten hondakinek usteltze prozesua moteldu arren, lurbeltz ugari sortzen dute.

Aireztapena

Konpost bihurtzeko, materia organikoa degradatzen duten mikroorganismoak aerobioak dira, hau da, oxigenoa behar duten mikroorganismoak. Konpost multzoa ongi aireztatua egoteko, komeni da:

• Hondakin xehe eta handiak ongi nahastea.
• Hondakinak iraultzea multzoa sobera trinkotzen bada edota hezetasun handia baldin badu. badu.

Hezetasuna

Mikroorganismo gehienek ezin dute bizi gutxienezko hezetasunik gabe. Gehiegizko urak putzuak sortzen ditu eta hondakin-multzoan airea sartzea galarazten du. Hondakinak usteldu egiten dira usai txarrak sortuz. Hezetasun maila egokiena %40 eta %60 artean dago. Hezetasun gehiegi dagoen ikusteko hartu konpost eskukada bat eta eskuarekin estutu. Estutzerakoan eskua busti baina ura erortzen ez bada, hezetasun maila optimoa da.

Oharra: Hezetasun gehiegi baldin bada, komeni da hondakin idorrak gehitzea multzora: lastoa, adar xeheak, azalak, zerrautsa, papera/kartoia. Hezetasun gutxi baldin bada, hondakin hezeak bota daitezke: fruta eta barazki hondarrak, belar moztu berria. Hori egin ondotik hondakin multzoak ez baldin badu hezetasun maila egokirik lortu, multzo horretara ur pixka bat bota daiteke.

Tenperatura

Etxeko konpostajean materia organikoaren degradazioa 35 eta 65ºC arteko tenperaturan lortzen da. Hondakin multzoa tenperatura tarte horretan mantentzea garrantzitsua da arrazoi hauengatik:

• Materia organikoa degradatzen duten mikroorganismoek tenperatura tarte horretan “lan” egiten dute.
• Organismo patogeno, bizkarroi eta belar txarren hazi gehienak tenperatura altuetan akabatzen dira.

Tenperaturak 75ºC gainditzen baditu, hondakin multzoa hoztu behar da ureztatuz edota irauliz, ongi aireztatzeko. Tenperatura arras baxua baldin bada, honako arrazoi hauengatik izan daiteke:

• Konpost multzoa txikiegia izatea. Kasu honetan hondakin gehiago gehitu beharko da multzora.
• Hondakinak lehorregiak egotea edo nitrogeno nahikorik ez izatea.

Tenperatura 35ºC azpitik bada, mikroorganismoek motelago lan egiten dute.Tenperatura altuegia bada, konpostatze prozesuan parte hartzen duten mikroorganismoak hil egiten dira.

• 2. edo 3. egunetik aintzinera tenperatura 50-60ºC-ra igotzen da.
• Hurrengo 15-20 egunetan 65 eta 75ºC artean mantentzen da.
• Bigarren edo hirugarren astetik aintzinera, tenperatura jautsi eginen da kanpoko tenperaturara iritsi arte.